Ο κλάδος της ναυτιλίας στην Ελλάδα. Προβλήματα και προοπτικές

Νάτση, Χριστίνα (2003) Ο κλάδος της ναυτιλίας στην Ελλάδα. Προβλήματα και προοπτικές. BSc thesis, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας.

Text ΙΤ16_2003.pdf Restricted to Registered users only Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (940kB)

Abstract

Η χρήση και η ανάπτυξη των θαλασσίων μεταφορικών μέσων χρονικά προηγήθηκε κατά πολύ έναντι των άλλων μέσων μεταφοράς. Πλωτά μέσα διέσχιζαν τις θάλασσες από τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους και τους ωκεανούς από την εποχή των μεγάλων εξερευνήσεων και ανακαλύψεων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα τέσσερα πέμπτα περίπου του διεθνούς εμπορίου διεξάγονται από τη θάλασσα. Η εξέλιξη της θαλάσσιας μεταφοράς μπορεί να διακριθεί σε τρεις κύριες περιόδους: Η πρώτη περίοδος τοποθετείται μέχρι τον 15ο αιώνα, η δεύτερη μέχρι το πρώτο τέταρτο του 19ου αιώνα και τέλος η τρίτη αφορά στο υπόλοιπο του 19ου αιώνα και στη σύγχρονη εποχή. Αναλυτικότερα παρατηρούμε τις εξής εξελίξεις: Στην πρώτη περίοδο, το έργο της θαλάσσιας μεταφοράς ήταν σχετικά περιορισμένο τόσο σε όγκο όσο και σε έκταση. Παρ’ όλα αυτά ο ρόλος της ήταν πάντα σημαντικός. Σ’ αυτήν οφείλεται η ανάπτυξη των Μεσογειακών πολιτισμών από τους Φοίνικες, τους Έλληνες, τους Ρωμαίους και η μετέπειτα εμπορική και οικονομική ακμή του Βυζαντίου. Κατά τον Μεσαίωνα επίσης, η ανάπτυξη του θαλάσσιου εμπορίου τόσο στη Μεσόγειο με επίκεντρο τις Ιταλικές δημοκρατίες, όσο και πέραν του Μεσογειακού χώρου σε ολόκληρη την Ευρώπη, δημιούργησε νέες δυνατότητες ανάπτυξης των συναλλαγών και έθεσε τις βάσεις για τη μετέπειτα πρόοδο της Ευρωπαϊκής οικονομίας. Στους στόλους της εποχής εκείνης, οφείλουμε τόσο τη σύνδεση της Ευρώπης με τα καραβάνια τα οποία έφταναν στις Ασιατικές ακτές της Μεσογείου με προϊόντα της Ανατολής, όσο επίσης και τις πρώτες μεταφορές σιτηρών και ξυλείας από τον Εύξεινο Πόντο προς την υπόλοιπη Ευρώπη. Η δεύτερη περίοδος χαρακτηρίζεται από μια θεμελιώδους σημασίας μεταβολή. Οι μεταφορές προσώπων και εμπορευμάτων γίνονται πλέον σε παγκόσμια κλίμακα αντί να περιορίζονται στην Μεσογειακή ή στην ευρύτερη Ευρωπαϊκή περιοχή. Είναι η εποχή των μεγάλων θαλασσοπόρων και των ανακαλύψεων, που οδήγησε στην αναζήτηση και αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πόρων σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου και αν ήταν. Τότε διευρύνθηκε και ισχυροποιήθηκε ο ρόλος του πλοίου. Με το πλοίο πραγματοποιήθηκαν οι βασικές για τον νέο κόσμο μεταφορές έμψυχου υλικού και αγαθών, έτσι ώστε από τον 16ο αιώνα και έκτοτε οι υπερατλαντικές μεταφορές, έγιναν το υπόβαθρο αφενός μεν της οικονομικής άνθησης της Δυτικής Ευρώπης και αφετέρου της ανακατανομής των συντελεστών της παραγωγής ανά την υφήλιο. Έτσι, η μέχρι τον 19ο αιώνα περίοδος της θαλάσσιας μεταφοράς χαρακτηρίζεται ως μεγάλης σπουδαιότητας για την εξέλιξη της ανθρωπότητας και την οικονομική ζωή του κόσμου, γιατί: • Η ναυτιλία συνέβαλε περισσότερο από κάθε τι άλλο στην επέκταση των κατοικημένων περιοχών της γης μέχρι των σημερινών τους ορίων. • Επέτρεψε για πρώτη φορά την ανάπτυξη εμπορικών συναλλαγών μεταξύ απομακρυσμένων υπερπόντιων περιοχών και έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία των σύγχρονων παγκόσμιων αγορών της συναλλακτικής οικονομίας. Η τελευταία περίοδος που ακολούθησε τη βιομηχανική επανάσταση χαρακτηρίζεται από την ταχύτατη αύξηση του μεγέθους του θαλασσίου εμπορίου και τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, αποτέλεσμα των οποίων είναι το σύγχρονο πλοίο. Επίσης χαρακτηρίζεται από την μέγιστη ανάπτυξη των συγκοινωνιών για μεταφορά επιβατών σε υπερπόντιες χώρες, αλλά και την μεταγενέστερη παρακμή αυτού του εξειδικευμένου τομέα των θαλάσσιων μεταφορών. Μια από τις κύριες συνέπειες της βιομηχανικής επανάστασης και των τεχνολογικών εξελίξεων, ήταν η δημιουργία των προϋποθέσεων για ομαδική μετανάστευση εργατικού δυναμικού από την Ευρώπη προς τις τότε καλούμενες "Νέες Χώρες ". Υπολογίζεται ότι μεταξύ των ετών 1815 και 1914 τουλάχιστον 65 εκ. Ευρωπαίοι μετανάστευσαν προς υπερπόντιες περιοχές, ιδίως δε προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τότε για πρώτη φορά το ανθρώπινο στοιχείο έγινε παράγοντας ανάπτυξης σε έναν ειδικό τομέα της ναυτιλιακής δραστηριότητας. Η επιβατηγός ναυτιλία ήταν εκείνη που έκανε δυνατή την "έξοδο" του Ευρωπαϊκού έμψυχου πλεονάσματος, του τόσο αναγκαίου για την οικονομική ανάπτυξη του νέου κόσμου, αλλά και για την απαλλαγή της Ευρώπης από τις συνέπειες και τους κινδύνους του υπερπληθυσμού σε μια εποχή μάλιστα που οι μηχανές είχαν αρχίσει να αντικαθιστούν σε μεγάλη κλίμακα την ανθρώπινη εργασία. Δεν είναι επομένως στοιχείο υπερβολής ο ισχυρισμός ότι η ναυτιλία αφού έκανε δυνατή την ανακατανομή των δύο από τους βασικούς συντελεστές της παραγωγής (προϊόντα της γης και εργασία) σε παγκόσμιο επίπεδο, επέδρασε περισσότερο από κάθε άλλο παράγοντα στην οικονομική ανάπτυξη του κόσμου και στην διαμόρφωση της σύγχρονης συναλλακτικής οικονομίας. Ιδιαίτερα δε μετά από την χρησιμοποίηση του σιδήρου και του χάλυβα ως υλικό κατασκευής των πλοίων και χάρις στην ταυτόχρονη εξελικτική τελειοποίηση των μηχανικών μέσων προώθησης, έγινε δυνατή και οικονομικά συμφέρουσα η μαζική μεταφορά χύδην φορτίων (πρώτων υλών, τροφίμων, καυσίμων) πάνω στην οποία στηρίχθηκε η λειτουργία της σύγχρονης οικονομίας και με την οποία επιτεύχθηκε η διαμόρφωση παγκοσμίων τιμών ως προς τα βασικά αγαθά. Παράλληλα, έγινε επίσης δυνατή η εγκατάσταση τακτικών θαλάσσιων δρομολογιακών γραμμών, πάνω στις οποίες στηρίχθηκε η ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου γενικών φορτίων με τη μορφή που έχει σήμερα, χάρη στις ποιοτικές υπηρεσίες που αυτές προσφέρουν. Σαν συνέπεια, οι εξελίξεις αυτές κατέστησαν τα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα ανεξάρτητα από τις δυνατότητες του περιβάλλοντος χώρου τους, τόσο σε πρώτες ύλες όσο και σε καύσιμα. Το διεθνές θαλάσσιο εμπόριο απέβη ένας τεράστιος οικονομικός μηχανισμός, από την ομαλή λειτουργία του οποίου εξαρτάται όχι μόνο η οικονομική ζωή των εθνών, αλλά και η ίδια η ύπαρξη εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, αφού τα βασικά είδη διατροφής συγκαταλέγονται μεταξύ των σπουδαιότερων αντικειμένων των διεθνών θαλασσίων μεταφορών. Συμπερασματικά, μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι το θαλάσσιο εμπόριο αποτελεί πλέον μια αρτηρία, η διακοπή της οποίας είναι ικανή να επιφέρει την πλήρη κατάρρευση της οικονομικής ζωής του πλανήτη.

Item Type:	Thesis (BSc)
Corporate Creators:	Τσούνης Νικόλαος
Uncontrolled Keywords:	Ελλάδα, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ελληνική ναυτιλία και προβλήματα, Παγκόσμια ναυτιλία και προβλήματα, Προοπτικές.
Subjects:	Δ > Διεθνές εμπόριο Ε > Εμπορεύματα - Μεταφορές Ε > Εμπορικά πλοία Ε > Εμπορική ναυτιλία Ε > Εμπόριο - Ελλάδα Μ > Μεταφορές, Θαλάσσιες
Divisions:	Πρώην Αυτόνομα Τμήματα > Τμήμα Διεθνούς Εμπορίου (Καστοριά)
Depositing User:	Προσωπικό Βιβλιοθήκης
Date Deposited:	12 Jul 2021 14:05
Last Modified:	12 Jul 2021 14:05
URI:	http://anaktisis.uowm.gr/id/eprint/11018

Ενέργειες (απαιτείται σύνδεση)

View Item